क्रसर डनहरूको दबदबा यतिसम्म छ कि उनीहरू आफ्नो विरोधमा आवाज उठाउनेहरूलाई कुटपीट र अंगभंग त परै जाओस्, ज्यानै लिन पनि पछि पर्दैनन् ।
कल्पना भट्टराई
२५ पुस बिहान ४ बजेको हुँदो हो । घरमै सुतिरहेका थिए, दिलीप महतो ‘ओमप्रकाश’ । २४ वर्षीय दिलीपलाई घरमै उठाउन आइपुगे, उनका साथी रोशन यादव । घरनजिकैको औरही खोलामा रातारात उत्खनन् भइरहेको खबर साथीले ल्याएपछि त्यसलाई रोक्न भन्दै उनी त्यता लागे । घरबाट निस्केको केही बेरमै टिपरको ठक्करबाट दिलीपको मृत्यु भएको खबर रोशन आफैँले परिवारलाई दिएका थिए । बहिनी लक्ष्मीकुमारी खोलामा पुग्दा दिलीप ढलिसकेका थिए ।
भारतको भोपालमा मेकानिकल इन्जिनियर गरिरहेका दिलीप १४ दिनअघि मात्र धनुषाको मिथिला नगरपालिका– ५ श्रीपुरस्थित घर आएका थिए । ढल्केबरको एक उच्चमाविमा आईएस्सीको पढाइ सकेपछि उनी इन्जिनियरिङ गर्न भारत गएका थिए ।
घरदेखि डेढ किलोमिटर दूरीमा रहेको औरही खोलामा तीन वर्षदेखि क्रसर व्यवसायीले ढुंगा, गिट्टी, बालुवाको अवैध उत्खनन् गरिरहेका थिए । बस्ती छेउछाउको हजारौँ बिघा खेतीयोग्य जमिन कटान हुन थालेपछि दिलीपले खोलामा भइरहेको अवैध उत्खनन्विरुद्धमा आवाज उठाउन थालेको उनका दाजु वीरेन्द्र महतो सुनाउँछन् ।
वीरेन्द्रका अनुसार गत वर्ष खोलाबाट सय मिटरको दूरीमा चुरियामाई बालुवा प्रशोधन केन्द्रले अवैध रूपमा नदीजन्य पदार्थ (ढुंगा, गिट्टी, बालुवा) को उत्खनन् गरिरहेको थियो । ठेक्का नलिईकनै रातीमा अवैध उत्खनन् गरेपछि दिलीपले खोलामै पुगेर रोक्न खोजेका थिए । उत्खनन्ले खोलाको बीच भाग गहिरो खाल्डो परेको थियो । खोलाका विभिन्न भागमा २५–३० फिट गहिरा खाडल बनेको स्थानीय सञ्जयकुमार महतो बताउँछन् ।
स्थानीयले खोला नखोस्रिन आग्रह गर्दा उनलाई उद्योग सञ्चालक विपिन महतोले धम्क्याउँथे । राजनीतिक आडभरोसा र पैसाको बलमा नियमविपरीत खोला दोहन गर्ने डन प्रवृत्तिको धम्कीले दिलीपलाई रत्तिभर पर्वाह थिएन ।
https://nepalmag.com.np/contemporary/2020/01/13/20200113171649
